HELVETIERKRIEG - Vorbereitungen zur Auswanderung
Post eius mortem nihilo minus Helvetii id, quod constituerant, facere conantur, ut e finibus suis exeant. Ubi iam se ad eam rem paratos esse arbitrati sunt, oppida sua omnia, numero ad duodecim, vicos ad quadringentos, reliqua privata aedificia incendunt, frumentum omne, praeter quod secum portaturi erant, comburunt, ut domum reditionis spe sublata paratiores ad omnia pericula subeunda essent; trium mensum molita cibaria sibi quemque domo efferre iubent. Persuadent Rauracis et Tulingis et Latobrigis finitimis, uti eodem usi consilio oppidis suis vicisque exustis una cum iis proficiscantur, Boiosque, qui trans Rhenum incoluerant et in agrum Noricum transierant Noreiamque oppugnarant, receptos ad se socios sibi adsciscunt.
Übersetzungshilfen
constituerant: 3.P.Pl.Plusqupf.akt.von constituere: sie hatten beschlossen (Helvetii)
was?: quod - Relativpron.zu id
conantur: 3.P.Pl.Praes.von conari: sie versuchen - nihilo minus: trotzdem nihilo: Abl.mens.
wer?: Helvetii
was?: id facere
wann?: post mortem
wessen?: eius
exeant: 3.P.Pl.Konj.Praes.von exire: sie wandern aus - abhg.von ut (explicativum): nämlich, dass; nämlich zu
woraus?: e finibus suis
arbitrati sunt: 3.P.Pl.Perf.von arbitrari: sie glaubten + AcI: se paratos esse - abhg.von ubi
wozu bereit?: ad eam rem
incendunt: 3.P.Pl.Praes.akt.von incendere: sie zünden an
was?: oppida sua omnia - vicos - reliqua privata aedificia: Einzelgehöfte - Achtung: reliqui 3: die Übrigen - relicti 3: die Zurückgelassenen
wieviele?: ad duodecim - ad quadringentos: ad bei Zahlenangaben - numero: Abl.lim.
secum portaturi erant: Nom.Pl.m. umschreibendes Futur von portare: sie wollten mit sich tragen
was?: quod: Rel.Pron. - praeter (id), quod
comburunt: 3.P.Pl.Praes.akt.von comburere: sie verbrennen
was?: frumentum omne
essent: 3.P.Pl.Konj.Imperf.von esse: sie wären abhg. von ut fin.
was?: paratiores
subeunda: Akk.Pl.n.Gerundiv von subire: auf sich nehmen - zu ad omnia pericula
wozu?: ad omnia pericula subeunda - siehe: Akk.des Gerundiums, Gerundivkonstr.
sublata: Abl.Sg.f.P.P.P.von tollere: aufgehoben, beseitigt - zu spe: Abl.abs.
Hoffnung worauf?: reditionis: auf Rückkehr - Gen.obiect.
iubent: 3.P.Pl.Praes.akt.von iubere: sie befehlen + AcI: quemque efferre
was?: molita cibaria: Mehlvorrat - trium mensum (Gen.qual.): für 3 Monate
für wen?: sibi
persuadent: 3.P.Pl.Praes.akt.von persuadere: sie überreden - intransitiv + Dat.: Rauracis et Tulingis et Latobrigis finitimis
usi: Nom.Pl.m.P.Perf.akt.von uti - gleichzeitig: "gebrauchend" + Mittelsabl.: eodem consilio - eodem usi consilio: in derselben Absicht
exustis: Abl.Pl.P.P.P.von exurere: verbrannt - zu oppidis suis vicisque: Abl.abs.
proficiscantur: 3.P.Pl.Konj.Praes.von proficisci: sie brechen auf
abhg.von ut - Konsekutiv (subjekt.Standpunkt): so dass - durch folgendes cum iis (bei Begehrsatz müsste es secum heißen)
mit wem?: una cum iis = cum Helvetiis
incoluerant: 3.P.Pl.Plusqupf.akt.von incolere: sie hatten gewohnt
wer?: qui zu Boios
wo?: trans Rhenum
transierant: 3.P.Pl.Plusqupf.akt.von transire: sie waren (hinüber) gezogen
wer?: qui
wohin?: in agrum Noricum
oppugnarant: 3.P.Pl.Plusqupf.akt.von oppugnare: sie hatten belagert
wen oder was?: Noreiam
receptos: Akk.Pl.m.P.P.P.von recipere: aufgenommen - Part.coni. - zu Boios
bei wem? ad se
adsciscunt: 3.P.Pl.Praes.akt.von adsciscere: sie verbünden sich (aliquem socium sibi adsciscere: sich jemanden zum Bundesgenossen machen)
mit wem?: Boios = sie machten sich die Boier zu Bundesgenossen
Home Schriftsteller