OVID, Metamorphosen 2, 150 - 300
PHAETHON
Hexameter
Rotgedruckte Vokale werden betont - eingeklammerte Silben nicht gelesen !
Sprechpausen (Zäsuren):
1. – Pause nach dem 3. Halbfuß (= 2. Hebung): Trithemimeres (caesura semiternaria)
ǁ2. – Pause nach dem 5. Halbfuß (= 3. Hebung): Penthemimeres (caesura semiquinaria) ǁ
3. – Pause nach der 1. Kürze des 3. Daktylus: trochäische Zäsur (κατὰ τρίτον τροχαῖον) ǁ
4. – Pause nach dem 7. Halbfuß (= 4. Hebung): Hephthemimeres (caesura semiseptenaria) ǁ
5. - Pause nach dem 4. Fuß : bukolische Diärese ǁ
6. - Interpunktionszäsur: ǁ
7. - weibliche Zäsuren:
trochäische Zäsur (κατὰ τρίτον τροχαῖον) ǁ
nach der 1. Kürze des 2. Versfußes |
nach der 1. Kürze des 4. Versfußes |
statque super ǁ manibusque ǁ leves ǁ continger(e) habenas
gaudet et invito ǁ grates ǁ agit ǁ inde parenti.
Interea ǁ volucres ǁ Pyrois ǁ et Eous et Aethon,
Solis equi, ǁ quartusque ǁ Phlegon ǁ hinnitibus auras
155 flammiferis ǁ inplent ǁ pedibusque | repagula pulsant.
quae postquam ǁ Tethys, ǁ fator(um) ignara nepotis,
reppulit, et ǁ facta (e)st ǁ inmensi ǁ copia caeli,
corripuere | viam ǁ pedibusque | per ǁ aera motis
obstantes ǁ scindunt ǁ nebulas ǁ pennisque levati
160 praetereunt ǁ ortos ǁ isdem ǁ de ǁ partibus Euros.
sed leve pondus | erat ǁ nec quod ǁ cognoscere possent
Solis equi, ǁ solitaque iugum ǁ gravitate carebat;
utque labant ǁ curvae ǁ iusto ǁ sine ǁ pondere naves
perque mar(e) instabiles ǁ nimia ǁ levitate feruntur,
165 sic oner(e) adsueto ǁ vacuus ǁ dat | in ǁ aera saltus
succutiturqu(e) alte ǁ similisque (e)st ǁ currus inani.
Quod simulac ǁ sensere, ǁ ruunt ǁ tritumque relinquunt
quadriiugi ǁ spatium ǁ nec quo ǁ prius ǁ ordine currunt.
ipse pavet ǁ nec qua ǁ commissas ǁ flectat habenas
170 nec scit qua ǁ sit iter, ǁ nec, si ǁ sciat, ǁ imperet illis.
tum primum ǁ radiis ǁ gelidi ǁ caluere Triones
et vetito ǁ frustra ǁ temptarunt ǁ aequore tingui,
quaeque polo ǁ posita (e)st ǁ glaciali ǁ proxima Serpens,
frigore pigra | prius ǁ nec formidabilis ulli,
175 incaluit ǁ sumpsitque novas ǁ fervoribus iras;
te quoque turbatum ǁ memorant ǁ fugisse, Boote,
quamvis tardus | eras ǁ et te ǁ tua ǁ plaustra tenebant.
Ut vero ǁ summo ǁ despexit ab ǁ aethere terras
infelix ǁ Phaethon ǁ penitus ǁ penitusque iacentes,
180 palluit et ǁ subito ǁ genu(a) intremuere timore
suntqu(e) oculis ǁ tenebrae ǁ per tantum ǁ lumen obortae,
et iam mallet | equos ǁ numquam ǁ tetigisse paternos,
iam cognosse | genus ǁ piget et ǁ valuisse rogando,
iam Meropis ǁ dici ǁ cupiens ǁ ita ǁ fertur, ut acta
185 praecipiti ǁ pinus ǁ borea, ǁ cui ǁ victa remisit
frena suus ǁ rector, ǁ quam dis ǁ votisque reliquit.
quid faciat? ǁ multum ǁ caeli ǁ post ǁ terga relictum,
ant(e) oculos ǁ plus est: ǁ animo ǁ metitur utrumque
et modo, quos ǁ illi ǁ fatum ǁ contingere non est,
190 prospicit occasus, ǁ interdum ǁ respicit ortus,
quidqu(e) agat ignarus ǁ stupet et ǁ nec ǁ frena remittit
nec retinere | valet ǁ nec nomina ǁ novit equorum.
sparsa quoqu(e) in ǁ vario ǁ passim ǁ miracula caelo
vastarumque | videt ǁ trepidus ǁ simulacra ferarum.
195 est locus, in ǁ geminos ǁ ubi bracchia ǁ concavat arcus
Scorpius et ǁ cauda ǁ flexisqu(e) utrimque lacertis
porrigit in ǁ spatium ǁ signorum ǁ membra duorum:
hunc puer ut ǁ nigri ǁ madidum ǁ sudore veneni
vulnera curvata ǁ minitantem ǁ cuspide vidit,
200 mentis inops ǁ gelida ǁ formidine ǁ lora remisit.
Quae postquam ǁ summum ǁ tetigere iacentia tergum,
exspatiantur | equi ǁ nulloqu(e) inhibente per auras
ignotae ǁ regionis ǁ eunt, ǁ quaqu(e) inpetus egit,
hac sine lege | ruunt ǁ altoque sub ǁ aethere fixis
205 incursant ǁ stellis ǁ rapiuntque per ǁ avia currum
et modo summa | petunt, ǁ modo per ǁ declive viasque
praecipites ǁ spatio ǁ terrae ǁ propiore feruntur,
inferiusque | suis ǁ fraternos ǁ currere Luna
admiratur | equos, ǁ ambustaque ǁ nubila fumant.
210 corripitur ǁ flammis, ǁ ut quaequ(e) altissima, tellus
fissaqu(e) agit rimas ǁ et sucis ǁ aret ademptis;
pabula canescunt, ǁ cum frondibus ǁ uritur arbor,
materiamque | suo ǁ praebet ǁ seges ǁ arida damno.
parva queror: ǁ magnae ǁ pereunt ǁ cum ǁ moenibus urbes,
215 cumque suis ǁ totas ǁ populis ǁ incendia gentis
in cinerem ǁ vertunt; ǁ silvae ǁ cum ǁ montibus ardent;
ardet Athos ǁ Taurusque ǁ Cilix ǁ et ǁ Tmolus et Oete
et tum sicca, | prius ǁ creberrima ǁ fontibus, Ide
virgineusqu(e) Helicon ǁ et nond(um) Oeagrius Haemus:
220 ardet in inmensum ǁ geminatis ǁ ignibus Aetne
Parnasosque biceps ǁ et ǁ Eryx ǁ et ǁ Cynthus et Othrys
et tandem ǁ nivibus ǁ Rhodope ǁ caritura Mimasque
Dindymaqu(e) et ǁ Mycale ǁ natusqu(e) ad ǁ sacra Cithaeron.
nec prosunt ǁ Scythiae ǁ sua frigora: ǁ Caucasus ardet
225 Ossaque cum ǁ Pindo ǁ maiorqu(e) ambobus Olympus
aeriaequ(e) Alpes ǁ et nubifer ǁ Appenninus.
Tum vero ǁ Phaethon ǁ cunctis ǁ e ǁ partibus orbem
adspicit accensum ǁ nec tantos ǁ sustinet aestus
ferventisqu(e) auras ǁ velut e ǁ fornace profunda
230 ore trahit ǁ currusque suos ǁ candescere sentit;
et neque iam ǁ cineres ǁ eiectatamque favillam
ferre potest ǁ calidoqu(e) involvitur ǁ undique fumo,
quoqu(e) eat aut ǁ ubi sit, ǁ picea ǁ caligine tectus
nescit et arbitrio ǁ volucrum ǁ raptatur equorum.
235 Sanguine tum ǁ credunt ǁ in corpora ǁ summa vocato
Aethiopum ǁ populos ǁ nigrum ǁ traxisse colorem;
tum facta (e)st ǁ Libye ǁ raptis ǁ umoribus aestu
arida, tum ǁ nymphae ǁ passis ǁ fontesque lacusque
deflevere | comis; ǁ quaerit ǁ Boeotia Dircen,
240 Argos Amymonen, ǁ Ephyre Pirenidas undas;
nec sortita loco ǁ distantes ǁ flumina ripas
tuta manent: ǁ mediis ǁ Tanais ǁ fumavit in undis
Peneosque | senex ǁ Teuthranteusque Caicus
et celer Ismenos ǁ cum Phegiac(o) Erymantho
245 arsurusqu(e) iterum ǁ Xanthos ǁ flavusque Lycormas,
quique recurvatis ǁ ludit ǁ Maeandros in undis,
Mygdoniusque | Melas ǁ et Taenarius Eurotas.
arsit et Euphrates ǁ Babylonius, ǁ arsit Orontes
Thermodonque | citus ǁ Gangesqu(e) et ǁ Phasis et Hister;
250 aestuat Alpheos, ǁ ripae ǁ Spercheides ardent,
quodque suo ǁ Tagus amne vehit, ǁ fluit ǁ ignibus aurum,
et, quae Maeonias ǁ celebrabant ǁ carmine ripas
flumineae ǁ volucres, ǁ medio ǁ caluere Caystro;
Nilus in extremum ǁ fugit ǁ perterritus orbem
225 occuluitque | caput, ǁ quod ǁ adhuc ǁ latet: ǁ ostia septem
pulverulenta | vacant, ǁ septem ǁ sine ǁ flumine valles.
fors ead(em) Ismarios ǁ Hebrum ǁ cum ǁ Strymone siccat
Hesperiosqu(e) amnes, ǁ Rhenum ǁ Rhodanumque Padumque
cuique fuit ǁ rerum ǁ promissa potentia, Thybrin.
260 dissilit omne | solum, ǁ penetratqu(e) in ǁ Tartara rimis
lumen et infernum ǁ terret ǁ cum ǁ coniuge regem;
et mare contrahitur ǁ siccaeque (e)st ǁ campus harenae,
quod modo pontus | erat, ǁ quosqu(e) altum ǁ texerat aequor,
exsistunt ǁ montes ǁ et sparsas ǁ Cycladas augent.
265 ima petunt ǁ pisces, ǁ nec se ǁ super ǁ aequora curvi
tollere consuetas ǁ audent ǁ delphines in auras;
corpora phocarum ǁ summo ǁ resupina profundo
exanimata | natant: ǁ ipsum ǁ quoque ǁ Nerea fama (e)st
Doridaqu(e) et ǁ natas ǁ tepidis ǁ latuisse sub antris.
270 ter Neptunus | aquis ǁ cum torvo ǁ bracchia vultu
exserer(e) ausus| erat, ǁ ter non ǁ tulit ǁ aeris ignes.
Alma tamen ǁ Tellus, ǁ ut ǁ erat ǁ circumdata ponto,
inter aquas ǁ pelagi ǁ contractosqu(e) undique fontes,
qui se condiderant ǁ in ǁ opacae ǁ viscera matris,
275 sustulit oppressos ǁ collo ǁ tenus ǁ arida vultus
opposuitque | manum ǁ fronti ǁ magnoque tremore
omnia concutiens ǁ paulum ǁ subsedit et infra,
quam solet esse, | fuit ǁ fractaqu(e) ita ǁ voce locuta (e)st:
'si placet hoc ǁ meruique, ǁ quid o ǁ tua ǁ fulmina cessant,
280 summe deum? ǁ liceat ǁ periturae ǁ viribus ignis
igne perire | tuo ǁ clademqu(e) auctore levare!
vix equidem ǁ fauces ǁ haec ips(a) in ǁ verba resolvo';
(presserat ora | vapor) ǁ 'tostos ǁ en ǁ adspice crines
inqu(e) oculis ǁ tantum, ǁ tantum ǁ super ǁ ora favillae!
285 hosne mihi ǁ fructus, ǁ hunc fertilitatis honorem
officiique | refers, ǁ quod ǁ adunci ǁ vulner(a) aratri
rastrorumque | fero ǁ totoqu(e) exerceor anno,
quod pecori ǁ frondes ǁ alimentaque ǁ mitia, fruges
humano ǁ generi, ǁ vobis ǁ quoque ǁ tura ministro?
290 sed tamen exitium ǁ fac me ǁ meruisse: quid undae,
quid meruit ǁ frater? ǁ cur illi ǁ tradita sorte
aequora decrescunt ǁ et ǁ ab aethere ǁ longius absunt?
quodsi nec ǁ fratris ǁ nec te ǁ mea ǁ gratia tangit,
at caeli ǁ miserere ǁ tui! ǁ circumspic(e) utrumque:
295 fumat uterque | polus! ǁ quos si ǁ vitiaverit ignis,
atria vestra ruent! ǁ Atlas ǁ en ǁ ipse laborat
vixque suis ǁ umeris ǁ candentem ǁ sustinet axem!
si freta, si terrae ǁ pereunt, ǁ si ǁ regia caeli,
in chaos antiquum ǁ confundimur! ǁ eripe flammis,
300 si quid adhuc ǁ superest, ǁ et rerum ǁ consule summae!'