Home   Grammatik   Links   Metrik   Realien   Schriftsteller   Inhalt


Geschlecht - Merkregeln für Substantiva – Deklinationen - Steigerung

Maskulina:

Als männlich merk´ die Wörter wohl
Auf –or, -os, -er nebst sal und sol !
Doch sanguis, grex und lapis (Stein)
und pes der Fuß muss männlich sein.

i-Stämme: Tiberis

Gleichsilbler auf –cis und –nis
sind masculini generis.
Auch collis, mensis, orbis (Kreis)
und unguis man als männlich weiß.

Auch sermo, ordo, ordinis
als Maskulina nicht vergiß!

Auch cinis, pulvis, pulveris
sind masculini generis.
mons, fons, pons und dens der Zahn
den Männlichen sich schließen an.

dies und meridies
sind die männlichen auf –es

 

Feminina:
domus, manus, tribus,
porticus und Idus

i-Stämme:
febris, sitis, turris,
puppis, vis, securis, Neapolis


Nur arbor gilt, das merk´ genau
wie jeder Baum als eine Frau!

 

Neutra:
cadaver, iter, ver und mel
als sächlich zu den Neutra stell!

Os, oris ist der Mund.
Os, ossis frißt der Hund.

aes (Erz), os (Mund) und os (das Bein),
die sollen dir stets sächlich sein!

Auch kommen caput sowie cor
und lac (die Milch) nur sächlich vor.

Als sächlich sieht man an nicht nur
ein Wort auf –men sowie auf –ur.

i-Stämme:  Wörter auf -e, -al, -ar (areal)

 

Deklinationen

A und O-Deklination:

puer, socer, gener,
vesper, asper, tener,
miser, liber (frei)
behalten e vor r stets bei.

O-Deklination:
Vokativ auf: e
Bei –ius, -eus: auf 
i

etiam tu, mi fili Brute!

Konsonanten-Stämme:   Abl. Sg.:  e;  Nom. Pl. n:  aGen. Pl.:  um

Ein Konsonant vor Genitivendung –is   (pastor – pasto r–is)

Ausnahmen:
1.  Familie + Hund: Gen. Pl. –um
    (pater, mater, frater, parentes, iuvenis, canis)
2.  dives, pauper, vetus , victor, memor  und
3. alle Komparative !

Komparative:

altior (m., f.)altius (n.)
     altioris
     altiori
altiorem (m.,f.) altius (n.)

     altiore

altiores (m., f.)altiora (n.)

     altiorum
     altioribus
altiores (m.,f.)    altiora (n.)
     altioribus

Steigerung mit Stammwechsel:

magnus 3 – maior, ius – maximus 3 (groß)
parvus 3 – minor, us – minimus 3 (klein)
bonus 3 – melior, ius – optimus 3 (gut)
malus 3 – peior, ius – pessimus 3 (schlecht)
multum (n.) – plus (n.) pluris (=Gen.) – plurimum (viel)

 

Misch-Stämme:   Abl. Sg.:  e;   Nom. Pl. n:  ia;   Gen. Pl.:  ium

1. Mehr als ein Konsonant vor der Genitivendung –is   (urbs – u-rb-is)
2. Gleichsilbler:  civis, civis; panis, panis; caedes, caedis…

 

Präsenspartizipia:

Abl. Sg.:  e;   Nom. Pl.:  ia;   Gen. Pl.:  ium

 

i-Stämme:    Abl. Sg.:  i;   Nom. Pl.n:  ia;   Gen. Pl.:  ium  

febris, sitis, turris, puppis, vis, securis, Neapolis, Tiberis
Neutra auf  -e, -al,  -ar:   mare, solemne, animal, vectigal, exemplar, calcar  (areal)

 

Adjektiva mit einer Endung:    

  sapiens (m., f.,n.)
          sapientis
          sapienti
sapientem,  sapientem,  sapiens
          sapient
i

 

sapientes (m., f.) sapientia
       
apientium
        sapientibus
sapientes (m., f.) sapientia (n.)
        sapientibus

 

(constans, audax, felix, atrox, simplex, par, expers)

 

Adjektiva mit zwei Endungen:

 omnis (m.,f.)  omne (n.)
          omnis
          omni
 omnem, omnem, omne

   
      omn
i

 

 omnes (m.,f.) omnia (n.)
 
      omnium
       
omnibus
 omnes (m.,f.) 
omnia (n.)
        omnibus

 

 (facilis, e;   fortis, e)

 

Adjektiva mit drei Endungen:

acer  acris  acre
        acris
        acri
acrem  acrem  acre
        acr
i

 

acres  acres  acria
       
acrium
  
     acribus
acres  acres  acr
ia
        acribus

 

(celeber, bris, e;celer, eris, ere)

Deklinationen mit Stammwechsel

1.  Iuppiter, Iovis, Iovi, Iovem, Iuppiter, ab Iove

2.  bos c. (Rind), bovis, bovi, bovem, bove  -  boves, boum, bobus (bubus), boves, bobus (bubus)

3.  iter n. (Weg, Reise, Marsch), itineris, itineri, iter, itinere – itinera, itinerum, itineribus, itinera, itineribus.

4 senex m. (Greis), senis, seni, senem, cum sene – senes, senum, senibus, senes, senibus

domus: domus, domus, domu(i), domum, domo – domus, domorum, domibus, domos, domibus

Adjektiva + Genitiv: begierig, kundig, eingedenk, teilhaftig, mächtig, voll und deren Gegenteil

Adjektiva + Ablativ: dignus: würdig, indignus: unwürdig, assuetus, assuefactus: gewöhnt, contentus: zufrieden, fretus: vertrauend; praeditus: begabt; refertus: erfüllt, voll (auch mit Genitiv)

Lokativ (wo?): domi (zu Hause); ruri (auf dem Land); humi (auf dem Boden) vesperi (am Abend) ferner die  Ortsnamen auf us, a, um:  Corinthi (in Korinth), Romae (in Rom), Carnunti (in Karnuntum) – sonst:  (in) + Abl.

 


 

HOME  Home       GRAMMATIK  Grammatik